Hàng tết đã khởi động

Sức “nóng” đã bắt đầu?

Năm Giáp Ngọ là năm nhuận nên còn gần hai tháng nữa mới đến tết Nguyên đán Ất Mùi 2015 nhưng ngay từ thời điểm này, các siêu thị đã trưng bày khá nhiều sản phẩm phục vụ cho tết, lồng ghép với các chương trình khuyến mại phục vụ Giáng sinh và tết Dương lịch. Chẳng hạn BigC Hải Phòng trong cùng một thời điểm tung ra 3 chương trình khuyến mại, tương tự Metro có 5 chương trình, Co-opmart cũng quảng bá 4 chương trình, trong đó có chương trình kéo dài tới tận 17-2-2015 (29 tết Ất Mùi)…

Bên cạnh đó, hầu hết các siêu thị điện máy như MediaMart, HC, CPN, Samnec, Hoàng Phát, cũng đã bày hàng tràn ra vỉa hè, hy vọng cải thiện tình trạng tiêu thụ vốn dĩ ảm đạm kéo dài.

Mặc dù vậy, kết quả khảo sát thị trường cho thấy, đa số những mặt hàng khuyến mại vẫn trong vòng quay “chiến lược”, mặt hàng giảm giá tập trung vào nhóm có giá trị thấp nhưng gần gũi với dân sinh để tạo tâm lý bề nổi. Ở phân khúc điện máy có giá trị cao thì sản phẩm khuyến mại cơ bản là hàng tồn đọng, lỗi mốt, thậm chí là hàng ảo. Còn thực tế, phía sau đó đã có khá nhiều nhóm hàng bắt đầu tăng giá, nhất là những sản phẩm kỳ vọng được tiêu thụ nhiều vào dịp cuối năm âm lịch. Cụ thể, so với tháng trước, bình quân nhóm hàng thực phẩm chế biến trong siêu thị đã tăng 2%, chủ yếu là đồ uống, bánh kẹo, nước chấm và gia vị.

Tại các chợ truyền thống, nhóm hàng nông sản khô đã tăng với mức khá cao từ 5% đến 10%. Theo một chủ cửa hàng tại chợ đầu mối Tam Bạc, nguyên nhân một phần được cho là nguồn hàng nhập từ Trung Quốc bị thắt chặt, trong khi nguồn trôi nổi trong nước đang bị giám sát chặt chẽ vì các quy chuẩn. Mặt khác, do biến động tiêu thụ của những năm trước nên năm nay nhiều tư thương còn dè dặt, chưa dám tích trữ hàng tết. Vấn đề dự báo vẫn là một trong những trở ngại lớn nhất đối với công tác bình ổn giá cuối năm, bởi nhu cầu thực sự còn tiềm ẩn trong nhân dân.

Nhưng dù nói gì thì bài học của mấy năm gần đây đã thể hiện rõ, vai trò điều tiết của các siêu thị rất quan trọng, trong bối cảnh việc kiểm soát giá thị trường tự do còn nhiều bất cập. Nên dù giá một số mặt hàng có tăng, có thể mới chỉ là động tác thăm dò thị trường, chứ chưa hẳn đã gây tác động lớn. Về mặt tích cực, cũng xem như là một đợt tập dượt, gợi mở tính chủ động để chuẩn bị cho cho sự khởi động chính thức.

Lo sớm cho tết Nguyên đán

Tính đến thời điểm này, thị trường hàng hóa dịp Giáng sinh và tết Dương lịch vẫn còn khá phẳng lặng, sức mua chưa có tăng đột biến, hơn nữa các đợt rét liên tục tăng cường cũng ảnh hưởng đáng kể vào thị trường. Nhưng khi văn hóa Giáng sinh đã hòa nhập với đại cộng đồng, cùng với dịp nghỉ tết Dương lịch sẽ tạo quỹ thời gian cho các công viên chức, công nhân, lao động đổ ra thị trường, khả năng tiêu thụ đột biến cũng là điều dễ hiểu. Đây cũng chính là cơ hội cho những thách thức cuối năm xuất lộ.

Nhìn lại những dịp tết nguyên đán trước, nhóm hàng thường lên cơn sốt bao gồm: thực phẩm cả tươi sống và chế biến, nông sản khô, bánh mứt kẹo, đồ uống, thời trang, đồ nội chợ… Trong các mặt hàng này, bánh mứt kẹo và đồ uống thường hay bị đẩy giá nhất, vì việc tiêu thụ mang tính cơ hội thời vụ, chỉ tính trong 3 năm gần đây, mức tăng cục bộ của nhóm hàng này lên tới 15%. Vai trò của các trung tâm thương mại dù đã được khẳng định nhưng việc cung cấp nguồn hàng và áp đặt giá bán phụ thuộc vào hội sở tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh khiến cho thị trường Hải Phòng mất thế chủ động. Chưa kể mô hình siêu thị vẫn mắc phải tình trạng ách tắc trong khâu thanh toán và trông giữ phương tiện, cũng khó mà đáp ứng nhu cầu của đa số người dân.

Theo thông lệ, sức mua sắm dịp tết nguyên đán sẽ dồn dập từ ngày cúng ông Táo 23 tháng Chạp, kéo dài đến sau tết sang mùa lễ hội nên dù chủ động đến mấy thì việc dự báo, định lượng hàng hóa luôn gặp bất cập. Nghĩa là kết quả tính toán chỉ phù hợp với sinh hoạt thông thường, chứ không phản ánh được toàn cảnh thị trường.

Trong khi đó hạn chế của những năm trước kéo dài nhưng chưa được khắc phục hiệu quả, chẳng hạn các chính sách bình ổn lại thường chỉ tập trung cho khu vực nội thành, ít quan tâm đến ngoại thành, nơi thị trường hàng hóa đang ngày càng được mở rộng. Hoặc như nguồn tiền mua sắm của số đông người lao động phụ thuộc vào chế độ lương thưởng, nếu bị giải ngân chậm, khoảng cách mua sắm bị thu hẹp sẽ gây bùng nổ tiêu thụ... Đây là cơ hội cho việc kích giá và khan hiếm hàng hóa cục bộ, cùng với nguy cơ hàng giả, hàng nhái, hàng mất an toàn VSTP dễ xâm nhập thị trường.

Trên thực tế, việc tiến hành khảo sát thị trường là một vấn đề khoa học phức tạp, bởi tính chất hỗn độn của nó, nếu không có các số liệu sát thực làm căn cứ thì các giải pháp rất khó phát huy tích cực. Chính vì vậy, nếu ngay từ bây giờ các nhà quản lý và phân phối không có các giải pháp chủ động thì dù kinh tế khó khăn, sức mua yếu nhưng thị trường tết vẫn là một nỗi lo nhãn tiền.